ΑΓΚΥΛΟΠΟΙΗΤΙΚΗ ΣΠΟΝΔΥΛΟΑΡΘΡΙΤΙΔΑ

«Γιατρέ, πονάω χαμηλά στην μέση μου το βράδυ εδώ και 3-4 μήνες και αναγκάζομαι να σηκωθώ να περπατήσω  για να ξεμουδιάσω».

Υπάρχουν κάποια χαρακτηριστικά ερωτήματα που απασχολούν συχνά νέους αναπαραγωγικής ηλικίας άνδρες και γυναίκες, οι οποίοι παρουσιάζουν οσφυαλγία.

Βασικός διαχωρισμός της οσφυαλγίας είναι αυτός ανάμεσα στην φλεγμονώδη και την μηχανικού τύπου οσφυαλγία.

«Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά τους;»

Η φλεγμονώδης οσφυαλγία παρουσιάζει βελτίωση με την κίνηση και επιδεινώνεται με την ανάπαυση. Ο πόνος χειροτερεύει τις βραδινές ώρες και το πρωί ο ασθενής παρουσιάζει έντονη δυσκαμψία.

Στην μηχανικού τύπου οσφυαλγία ο πόνος βελτιώνεται με ανάπαυση και επιδεινώνεται στην κίνηση, συνήθως μετά από ορθοστασία , χωρίς ο ασθενής να έχει πρωινή δυσκαμψία.

Η ύπαρξη φλεγμονώδους οσφυαλγίας οδηγεί στην διάγνωση μιας σύνθετης ομάδας φλεγμονωδών ρευματικών παθήσεων .

Διακρίνεται στην αξονική σπονδυλαρθρίτιδα (συμμετοχή σπονδυλικής στήλης και ιερολαγονίων αρθρώσεων) και στην περιφερική Σπονδυλαρθρίτιδα, που χαρακτηρίζεται από περιφερική αρθρίτιδα ενθεσίτιδα (τενοντίτιδα) και δακτυλίτιδες (φλεγμονή μαλακών μορίων). Κάποιοι ασθενείς μπορούν να εμφανίσουν μικτή κλινική εικόνα.

«Τι είναι Αγκυλοποιητική Σπονδυλαρθρίτιδα;»

Πρόκειται για μία προοδευτική φλεγμονώδη πάθηση των αρθρώσεων της σπονδυλικής στήλης.

Αρχίζει από τις ιερολαγόνιες αρθρώσεις και προχωρεί προς την σπονδυλική στήλη , προκαλώντας οστεοποίηση των παρασπονδυλικών αρθρώσεων, καταλήγοντας τελικά σε αγκύλωση. Σε σπάνιες περιπτώσεις η νόσος προσβάλλει ισχία και ώμους.

Προσβάλλει κατά κανόνα άνδρες 15-30 ετών. Στην χώρα μας υπολογίζεται ότι υπάρχουν περίπου 25.000 ασθενείς.

Αρχικά υπήρχε η εντύπωση ότι προσβάλλονται από τη νόσο περισσότεροι άνδρες (αναλογία  ανδρών-γυναικών 3:1). Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση του ποσοστού των γυναικών (γυναίκες 46%), γεγονός που οφείλεται στο μεγαλύτερο ποσοστό επιτυχίας στη διάγνωση. Υπάρχουν διαφορές ανάλογα με το φύλο. Οι γυναίκες είναι συνήθως νεότερες και η νόσος είναι ηπιότερη. Εμφανίζουν αργή εξέλιξη, ενώ ο πόνος είναι εντονότερος στον αυχένα και στις περιφερικές αρθρώσεις. Παρουσιάζουν έξαρση μετά τον τοκετό.

Οι άνδρες προσβάλλονται στην σπονδυλική στήλη και στην πύελο. Λιγότερο στα ισχία, στους ώμους και τον θώρακα, ενώ μακροχρόνια η σπονδυλική στήλη μπορεί να παρουσιάσει σοβαρή βλάβη (σπονδυλική στήλη bamboo).

Το φορτίο της Αγκυλοποιητική Σπονδυλαρθρίτιδα είναι σημαντικό για τον ασθενή και την κοινωνία. Είναι σημαντική η απώλεια λειτουργικότητας λόγω του πόνου και της ψυχικής επιβάρυνσης (κατάθλιψη και άγχος). Επομένως οι ασθενείς υφίστανται  αρνητική επίδραση στην ικανότητα για εργασία, ενώ είναι σημαντικά τα κόστη λόγω της απώλειας λειτουργικής ικανότητας και διαχείρισης των νοσημάτων.

«Πώς εμφανίζεται κλινικά η νόσος ;»

Αρχίζει με ελαφρό πόνο χαμηλά στη μέση και στους γλουτούς και πρωινή δυσκαμψία (‘πιάσιμο’). Σπάνια ο πόνος επεκτείνεται στο θώρακα, στις πλευρές και στο στέρνο. Μερικοί παραπονούνται για πόνο στους τροχαντήρες και τις πτέρνες και γενικά στα σημεία πρόσφυσης των μυών (ενθεσοπάθεια).

Το 20% των ασθενών παρουσιάζει αρθρίτιδα στους ώμους ή στα ισχία .

Η Αγκυλοποιητική Σπονδυλαρθρίτιδα σχετίζεται με συννοσηρότητες που αυξάνουν περαιτέρω το φορτίο της νόσου.

Το 30% περίπου των ανθρώπων με Αγκυλοποιητική Σπονδυλαρθρίτιδα εμφανίζουν ιρίτιδα (φλεγμονή της ίριδας του ματιού ). Η ικανότητα αναπνοής μπορεί να επιβαρυνθεί ως αποτέλεσμα της ακαμψίας του θώρακα. Σε σύγκριση με το γενικό πληθυσμό, οι ασθενείς με ΑΣ αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο για πολλά είδη καρδιαγγειακών και αγγειακών εγκεφαλικών νόσων. Η οστεοπόρωση και η οστεοπενία είναι συχνές στην ΑΣ και αυτές οι διαταραχές συχνά δεν διαγιγνώσκονται και δεν αντιμετωπίζονται.

Η διάγνωση της ΑΣ γίνεται με συνδυασμό κλινικών κριτηρίων φλεγμονώδους οσφυαλγίας και ενθεσίτιδας ή αρθρίτιδας με ακτινολογικά ευρήματα.

Συνήθως δεν είναι εμφανής η νόσος με την συμβατική ακτινογραφία στα πρώιμα και οξεία στάδια της φλεγμονής. Οι ακτινογραφίες φανερώνουν την πάθηση μπορεί και 10 χρόνια μετά την έναρξη της νόσου.

Συνιστάται MRI (μαγνητική τομογραφία), εάν η διάγνωση της Αγκυλοποιητικής Σπονδυλαρθρίτιδας  δεν μπορεί να καθοριστεί με βάση κλινικά χαρακτηριστικά και απλή ακτινογραφία. Επίσης παράλληλα πραγματοποιούνται και αιματολογικές εξετάσεις (TΚΕ,CRP,HLAB27).

«Ποιος είναι ο θεράποντας στόχος ;»

-          Έλεγχος των συμπτωμάτων και της φλεγμονής .

-          Πρόληψη της εξέλιξης δομικών βλαβών με βελτίωση της λειτουργικότητας

Σήμερα υπάρχουν αρκετές διαθέσιμες θεραπευτικές επιλογές. Εκτός από τα ΜΣΑΦ που χρησιμοποιούνται στις ηπιότερες μορφές της νόσου, επανάσταση έφερε η χορήγηση βιολογικών φαρμάκων .

Τα πρώτα βιολογικά φάρμακα είναι οι αντι-TΝF βιολογικοί παράγοντες, που έφεραν θεαματική βελτίωση των συμπτωμάτων από τις πρώτες εβδομάδες της αγωγής.

Φαίνεται ότι σε συνεχή χορήγηση μπορούν να αναστείλουν σημαντικά την εξέλιξη της νόσου.

Νεότεροι βιολογικοί παράγοντες έχουν εισαχθεί στην κλινική πράξη με στόχευση την ιντερλευκίνη 17 (IL-17).

 Ήδη χρησιμοποιείται το πρώτο φάρμακο, ενώ σύντομα θα προστεθούν και άλλα της ίδιας κατηγορίας.

Είναι σημαντική η χορήγηση των βιολογικών παραγόντων που καταφέρνουν να βελτιώσουν σημαντικά την εξέλιξη της νόσου.

Πρέπει να αναφερθούμε επίσης στον ρόλο της φυσικής άσκησης (κολύμβηση, γυμναστική) στην αγκύλωση των αρθρώσεων.

Η έγκυρη διάγνωση από τον Ρευματολόγο μειώνει τη συσσώρευση μη αναστρέψιμων βλαβών στις αρθρώσεις.

Άννα Κανδύλη, Ρευματολόγος