ΡΕΥΜΑΤΟΕΙΔΗΣ ΑΡΘΡΙΤΙΔΑ: 5 ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ & ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Δημήτριος Βασιλόπουλος

Αν. Καθηγητής Παθολογίας-Ρευματολογίας, Ιατρική Σχολή Αθηνών (ΕΚΠΑ)

1. Τι είναι η ρευματοειδής αρθρίτιδα (ΡΑ) ;

                Η ΡΑ είναι η συχνότερη αυτοάνοση πάθηση που προσβάλει τις αρθρώσεις προκαλώντας χρόνια φλεγμονή και καταστροφή τους εαν δεν αντιμετωπιστεί κατάλληλα. Υπολογίζεται ότι στη χώρα μας πάνω από 70.000 συνάνθρωποι μας πάσχουν από τη νόσο. Αιτία είναι η λανθασμένη επίθεση του ανοσοποιητικού μας συστήματος, που στόχο έχει να μας προστατεύει από ξένους εισβολείς, στις δικές μας αρθρώσεις οδηγώντας σε χρόνια φλεγμονή του υμένα που καλύπτει την άρθρωση (υμενίτιδα=αρθρίτιδα) και σταδιακά σε βλάβη των χόνδρων και οστών που περιβάλλουν τις αρθρώσεις.

2. Ποιά είναι η αιτία της και πως εμφανίζεται;

                Η αιτία της νόσου εξακολουθεί να παραμένει άγνωστη. Συγκεκριμένα γονίδια, το γυναικείο φύλο (80% των ασθενών είναι γυναίκες) και το κάπνισμα αποτελούν γνωστούς παράγοντες κινδύνου. Η νόσος αρχίζει στη μέση ηλικία (~ 50 χρόνια) με πόνο και πρήξιμο στις μικρές αρθρώσεις των χεριών και ποδιών. Οι ασθενείς παραπονούνται για δυσκαμψία των αρθρώσεων κυρίως τις πρωινές ώρες που διαρκεί συνήθως περισσότερο από 30 λεπτά και βελτιώνεται με τις κινήσεις. Η αρθρίτιδα περιορίζει σημαντικά απλές καθημερινές δραστηριότητες των ασθενών στο σπίτι (όπως το ντύσιμο, πλύσιμο, άνοιγμα μιας πόρτας ή ενός κλειστού μπουκαλιού) και στην εργασία τους. Χωρίς αποτελεσματική θεραπεία, η πάθηση οδηγεί σε σημαντική επιδείνωση της ποιότητας ζωής των ασθενών, μόνιμες βλάβες των αρθρώσεων και αναπηρία καθώς και πρώιμο θάνατο (κυρίως από καρδιαγγειακά αίτια όπως έμφραγμα και αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια).

3. Πως γίνεται η διάγνωσή της;

                Αν και τα συμπτώματα και σημεία της νόσου μπορούν να αναγνωρισθούν και από τους μη ειδικούς ιατρούς, η τελική διάγνωση της νόσου γίνεται πάντα από τον Ρευματολόγο που είναι ο ειδικός ιατρός για τις φλεγμονώδεις παθήσεις των αρθρώσεων. Στα αρχικά στάδια, η διάγνωση στηρίζεται στο ιστορικό των συμπτωμάτων του ασθενούς και την κλινική εξέταση του Ρευματολόγου σε συνδυασμό με απλές αιματολογικές (ΤΚΕ, CRP, ρευματοειδή παράγοντας (RF), αντι-CCP αντισώματα) ή απεικονιστικές (ακτινογραφίες, υπερηχογράφημα αρθρώσεων) εξετάσεις. Επιβάλλεται η διάγνωση της νόσου να γίνεται τους πρώτους μήνες από την έναρξη των συμπτωμάτων μια και η καθυστέρηση στη διάγνωση οδηγεί σε μη αναστρέψιμες βλάβες των αρθρώσεων και μικρότερη αποτελεσματικότητα της φαρμακευτικής θεραπείας.

4. Ποιά είναι η θεραπεία της σήμερα;

                Η θεραπεία των ασθενών με ΡΑ είναι μακροχρόνια με στόχο να μειώσει ή να εξαφανίσει τη φλεγμονή των αρθρώσεων. Αρχικά η νόσος αντιμετωπίζεται με ειδικά αντιρευματικά φάρμακα όπως η μεθοτρεξάτη ή η λεφλουνομίδη με ή χωρίς τη προσθήκη μικρής δόσης κορτιζόνης από το στόμα. Σε ασθενείς που δεν ανταποκρίνονται στην αρχική θεραπεία, χορηγούνται πλεον οι βιολογικοί παράγοντες. Τα φάρμακα αυτά που έχουν αλλάξει θεαματικά τη θεραπεία της ΡΑ την τελευταία 15ετία, χορηγούνται με τη μορφή ενέσεων (είτε υποδορίως είτε με ενδοφλέβιες εγχύσεις στο νοσοκομείο) και στοχεύουν ειδικές πρωτεΐνες ή κύτταρα του ανοσοποιητικού μας συστήματος που ευθύνονται για τη φλεγμονή στις αρθρώσεις. Η πολυετής εμπειρία έχει δείξει ότι τα φάρμακα αυτά όταν δίνονται υπό τη στενή παρακολούθηση του Ρευματολόγου, είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικά και ασφαλή στους ασθενείς με ΡΑ. Στους ασθενείς που δεν ανταποκρίνονται στη φαρμακευτική αγωγή και εμφανίζονται μόνιμες βλάβες των αρθρώσεων, η χειρουργική θεραπεία είναι απαραίτητη.

5. Αποδίδουν οι σύγχρονες θεραπείες;

                Τα τελευταία δεδομένα είναι πολύ αισιόδοξα και δείχνουν ότι οι σύγχρονες θεραπευτικές παρεμβάσεις έχουν βελτιώσει τα συμπτώματα της ΡΑ και την ποιότητα ζωής των ασθενών ενώ έχουν οδηγήσει σε σημαντική μείωση των αναπηριών και των καρδιαγγειακών επεισοδίων σε αυτούς τους ασθενείς.