Οστεοαρθρίτιδα

Η οστεοαρθρίτιδα είναι μια χρόνια και προοδευτικά εξελισσόμενη πάθηση των αρθρώσεων και της σπονδυλικής στήλης, χαρακτηρίζεται από προοδευτική καταστροφή του αρθρικού χόνδρου και τη δημιουργία νέου οστού (οστεόφυτα).

Η  οστεοαρθρίτιδα είναι όχι μόνο η συχνότερη πάθηση των αρθρώσεων, αλλά και μια από τις συχνότερες παθήσεις του ανθρώπου. Η  οστεοαρθρίτιδα είναι σημαντικά συχνότερη στις γυναίκες σε σύγκριση με τους άνδρες, ενώ η συχνότητά της αυξάνει με την πρόοδο της ηλικίας,έτσι ώστε μετά τα 65 χρόνια, 3 στα 4 άτομα πάσχουν από οστεοαρθρίτιδα ενώ περισσότερο από το 85% των ατόμων αυτών έχουν ευρήματα στις ακτινογραφίες των αρθρώσεων τους ακόμη και όταν δεν έχουν συμπτώματα.

Η οστεοαρθρίτιδα είναι μια χρόνια ρευματική πάθηση που εντοπίζεται σε περιφερικές αρθρώσεις, δηλ. σε αρθρώσεις των άνω και κάτω άκρων, αλλά και σε αρθρώσεις της σπονδυλικής στήλης. Συνήθως αφορά μία άρθρωση (π.χ. γόνατο ή ισχίο) και μερικές φορές δύο ή περισσότερες αρθρώσεις, ενώ στα χέρια και στη σπονδυλική στήλη είναι συνήθης η  εντόπιση σε πολλές αρθρώσεις.Όταν η οστεοαρθρίτιδα εντοπίζεται στη σπονδυλική στήλη είναι γνωστή και ως εκφυλιστική σπονδυλαρθροπάθεια

Παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση οστεοαρθρίτιδας;

Τα αίτια της οστεοαρθρίτιδας δεν είναι ακόμα γνωστά. Οι κυριότεροι  παράγοντες κίνδύνου είναι:

• Παχυσαρκία, συνδέεται στενά με την οστεοαρθρίτιδα, κυρίως με την οστεοαρθρίτιδα των γονάτων. 
• Ηλικία,φύλο
• Γενετικοί παράγοντες (οι γυναίκες έχουν πιθανότητα 30-50% να κληρονομήσουν από την μητέρα τους την οστεοαρθρίτιδα χεριών)
• Τραυματισμοί της άρθρωσης
• Βαρειά επαγγελματική απασχόληση ή  αθλητικές δραστηριότητες. 
• Συγγενή αίτια (συγγενές εξάρθρημα του ισχίου, επιφυσιακές δυσπλασίες).

Διάγνωση της οστεοαρθρίτιδας.

Για τη διάγνωση  και παρακολούθηση της οστεοαρθρίτιδας το ιστορικό ,η κλινική εξέταση και οι απλές ακτινογραφίες επαρκούν και μόνο σε ειδικές περιπτώσεις χρειάζεται να γίνει αξονική ή μαγνητική τομογραφία.

Ποιά είναι τα συμπτώματα της οστεοαρθρίτιδας.

Τα κύρια συμπτώματα της οστεοαρθρίτιδας είναι:

1) Πόνος στην άρθρωση που πάσχει. Στα αρχικά στάδια εμφανίζεται συνήθως μετά από κούραση και έντονη δραστηριότητα, διαρκεί μερικές εβδομάδες και υποχωρεί με ξεκούραση και απλά αναλγητικά φάρμακα. Σε προχωρημένα όμως στάδια ο πόνος γίνεται  μόνιμος με κάθε κίνηση της άρθρωσης και υπάρχει ακόμα και στην ανάπαυση.

2) Δυσκαμψία, η δυσκολία δηλ. στη κίνηση μετά από ακινησία.  Η δυσκαμψία αυτή στην αρχή είναι ήπια και υποχωρεί μετά από λίγα λεπτά, αλλά προοδευτικά γίνεται έντονη, μόνιμη και τελικά η άρθρωση χάνει την πλήρη κινητικότητα της.

3) Κριγμός: είναι ένας ήχος που ακούει ή αισθάνεται ο ασθενής  όταν κινεί την άρθρωση

4) Διόγκωση της άρθρωσης και παραμόρφωση της άρθρωσης, που αναπτύσσεται σε προχωρημένο στάδιο της πάθησης.

Θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας

Στόχος της θεραπείας είναι η ανακούφιση από τον πόνο και η βελτίωση της λειτουργικότητας της άρθωσης.

1) Μη φαρμακευτική θεραπεία: συνήθως είναι οι πρώτες θεραπείες που συστήνονται στον ασθενή και φαίνεται να βελτιώνουν τα συμπτώματα της νόσου. Περιλαμβάνουν: ανάπαυση, απώλεια βάρους, φυσικοθεραπεία.

2) Φαρμακευτική θεραπεία

Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για  την αντιμετώπιση της οστεοαρθρίτιδας ανήκουν κυρίως στην κατηγορία των αναλγητικών και των μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων, τα οποία χορηγούνται είτε ως ενέσιμα είτε από το στόμα είτε υπό μορφή αλοιφών για τοπική χρήση.
Όταν τα ενοχλήματα της αρθρίτιδας είναι ήπια, συνήθως χρησιμοποιούνται τα απλά αναλγητικά του τύπου της παρακεταμόλης ή ενισχυμένα με κωδεΐνη.

Σε πιο έντονες ενοχλήσεις χορηγούνται τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ) κλασικά ή νεότερα (κοξίμπες). Τα φάρμακα αυτά βοηθούν στην ανακούφιση του πόνου ενώ παράλληλα μειώνουν  και την φλεγμονή. Τα φάρμακα αυτά πρέπει να χορηγούνται  στην μικρότερη δυνατή δόση και για το μικρότερο αναγκαίο διάστημα, έτσι ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι παρενέργειες που τα συνοδεύουν.

Συνήθως τα προβλήματα που προκύπτουν από την χορήγηση αντιφλεγμονωδών αφορούν  το γαστρεντερικό σύστημα (με κίνδυνο να προκαλέσουν γαστρορραγία), το καρδιαγγειακό σύστημα, ειδικά όσους πάσχουν από  υπέρταση αλλά και τους νεφρούς..Σε περιπτώσεις βαριάς οστεοαρθρίτιδας με έντονο πόνο, μπορεί να χρησιμοποιηθούν ισχυρότερα παυσίπονα που ανήκουν στην κατηγορία των οπιοειδών.

Στις παροξύνσεις της εκφυλιστικής οστεοαρθρίτιδας, η ενδαρθρική έγχυση κορτιζόνης δίνει άμεσα, καλά αποτελέσματα για αρκετό χρονικό διάστημα (αλλά δεν θα πρέπει  να επαναλαμβάνεται συχνότερα από 1-2 φορές το χρόνο ). Επίσης τα τελευταία χρόνια, χρησιμοποιούνται ευρύτατα  και ενδαρθρικές εγχύσεις με υαλουρονικά, τα οποία πρόκειται για έγχυση φαρμάκων μέσα στην άρθρωση. Γίνεται πάντα από ειδικό έμπειρο γιατρό, κάτω από άσηπτες συνθήκες, γιατί υπάρχει ο κίνδυνος να μολυνθεί η άρθρωση.

Αποτελέσματα επιστημονικών εργασιών έδειξαν ότι φάρμακα όπως είναι η θειική γλυκοζαμίνη, θειική χονδροϊτίνη,η διασερεΐνη, το υαλουρονικό οξύ κά. μπορούν να τροποποιήσουν ή να αναστείλλουν την εξέλιξη της νόσου. Η δράση τους αργεί να εμφανισθεί (πάνω από μήνα) και πρέπει να λαμβάνονται για τουλάχιστον ένα χρόνο. Φαίνεται οτι ανακουφίζουν από τον πόνο, έχουν αντιφλεγμονώδη δράση ενώ παράλληλα προφυλάσσουν τον χόνδρο από την φθορά και ενισχύουν την επιδιόρθωση του. Δεν έχουν σοβαρές παρενέργειες, μπορεί όμως σε κάποιους ανθρώπους να προκαλέσουν μαλακά κόπρανα ή ήπια διάρροια. Για την αποτελεσματικότητα αυτών των σκευασμάτων αλλά και  για τις ενδαρθρικές εγχύσεις χρειάζονται περαιτέρω κλινικές μελέτες.

Χειρουργικές επεμβάσεις

Χρειάζεται  σε περιπτώσεις βαριάς οστεοαρθρίτιδας, η οποία έχει προκαλέσει σοβαρή παραμόρφωση της άρθρωσης, διαταραχή της λειτουργίας της με αποτέλεσμα συνεχή πόνο και δυσκολία στην καθημερινή δραστηριότητα του ασθενούς.

Πρόληψη

Για την πρόληψη της οστεοαρθρίτιδας συνιστάται

η διατήρηση ενός σταθερού σωματικού βάρους, (Ο έλεγχος του βάρους είναι σημαντικός καθότι υπάρχει  σαφης σχέση μεταξύ παχυσαρκίας και εξέλιξης της οστεοαρθρίτιδας. Η αύξηση του βάρους αυξάνει την πίεση στις αρθρώσεις όπως τα γόνατα και το ισχίο. Εάν αυτές οι αρθρώσεις έχουν είδη προσβληθεί από οστεοαρθρίτιδα το αυξημένο σωματικό βάρος επιβαρύνει τον πόνο.)

η αποφυγή χρήσης σε υπερβολικό βαθμό μία συγκεκριμένη άρθρωση,

η τακτική άσκηση,

το περπάτημα,το κολύμπι.